Op 24 juni lanceerde VIA Don Bosco een oproep. De ngo, in samenwerking met Het Nieuwsblad en La Libre, zocht twee lezers om mee te reizen naar Bolivia. Twee weken later hadden 652 mensen zich kandidaat gesteld. Begin september vlogen de twee geselecteerden, Audrey Salina en Sara Vermeulen, naar Santa Cruz. Hun doel? De projecten van VIA Don Bosco kritisch bekijken. Het was een intense reis die hun wereldbeeld veranderde.
De meeste mensen kennen Bolivia door zijn indrukwekkende bergtoppen, alpaca’s en kleurrijke kleding van de inheemse bevolking. Maar VIA Don Bosco kent het land ook om zijn uitdagingen.
Bijna 37% van de bevolking leeft van minder dan twee dollar per dag (Wereldbank, 2021). Na de coronapandemie steeg de informele economie van 60% naar 80% en is het voor jongeren erg moeilijk geworden om een vaste baan te vinden. Gendergerelateerd geweld, waaronder femicide, komt veel voor. De gevolgen van de klimaatverandering zijn sterk voelbaar: in het departement Santa Cruz is de regenval in 40 jaar met 27% gedaald. En de cocateelt, die door de staat wordt gecontroleerd om de lokale markt te voorzien (het wordt al meer dan duizend jaar gekauwd en gebruikt als een licht stimulerend middel door de mensen van de Andes), leidt jongeren soms van school af op zoek naar een inkomen voor hun gezin.
Audrey en Sara kwamen aan op de ochtend van negen september. De lokale partners van VIA Don Bosco namen hen mee op een reis die hen van Santa Cruz via Yapacaní en Cochabamba naar La Paz bracht. Het was een druk programma met ontroerende bezoeken aan de scholen en lokale verenigingen die samenwerken met VIA Don Bosco.
De twee getuigen kregen steeds achtergrondinformatie: wat zijn de specifieke uitdagingen en kansen in de regio? Welke opleidingen worden er gegeven? Wat zijn de eisen op de plaatselijke arbeidsmarkt? Hoe begeleiden de tewerkstellingsbureaus van VIA Don Bosco de jongeren naar werk?
“Alles is mogelijk, zelfs als het moeilijk is!”
“De moed van de Boliviaanse jongeren en het engagement van de leerkrachten hebben een grote indruk op me gemaakt”, vertelt Audrey. “Bolivianen zijn uiterst positief. Alles is mogelijk, zelfs als het moeilijk is. Dat merkte je overal.”
Sara vult aan: “Ik zal de mensen die we ontmoet hebben nooit vergeten: sterke vrouwen, in wat ze zelf een ‘machowereld’ noemen. Ik denk aan de directrice van de school Miguel Magone in Santa Cruz en haar collega’s, die stereotypen over traditioneel mannelijke of vrouwelijke beroepen doorbreken. We hebben meisjes ontmoet in mechanicaklassen en jongens die schoonheidsspecialist willen worden. Oud-leerlingen zijn leerkrachten geworden, zoals Angelica, die lesgeeft in elektromechanica.”
Ook de dagbladen Het Nieuwsblad en La Libre namen deel aan de reis. “Wat me opviel in dit land is dat de partners van VIA Don Bosco er alles aan doen om de jongeren te helpen, ondanks alle problemen”, getuigt Sophie Devillers, journalist voor La Libre. “Ik denk aan Sor Neda, de directrice van de school Maria Auxiliadora in Yapacaní, die zich zonder opgeven inzet voor de meisjes op school die het vaak moeilijk hebben. En aan Yrland, leerkracht elektromechanica, die zijn bedrijf heeft opgezet als een ‘springplank’ voor jongeren om de arbeidsmarkt te betreden. En hij doet dit allemaal met veel nederigheid, alsof het vanzelf gaat.”
“Hier, meer dan elders, kan onderwijs een hefboom zijn om mensen uit de armoede te halen. Ondersteuning bij het vinden van een baan, studenten in contact brengen met werkgevers en hen helpen met het schrijven van cv’s: al deze oplossingen werpen hun vruchten af”, reageert Jens Vancaeneghem, journalist voor Het Nieuwsblad, die het belang van samenwerking met lokale bedrijven benadrukt. “We hebben Rogelio Sahonero ontmoet, een garagehouder in Santa Cruz. Hij leidt minstens twee stagiairs per jaar op, maar toen wij bij hem op bezoek waren, had hij er wel acht in dienst. Toen hij jong was vond hij het zelf heel moeilijk om een baan te vinden, dus nu wil hij andere jongeren helpen.”
Het verhaal dat Jens het meest geraakt heeft? Dat van Laura, een oud-leerling die opticien is geworden. Hier zal binnenkort een film over verschijnen. “Laura heeft een zwaar verleden, maar dankzij haar opleiding en vastberadenheid, staat ze nu op eigen benen.”
Goedele Liekens, ambassadrice van VIA Don Bosco
Goedele Liekens, bekende Vlaming en al twintig jaar Goodwill-ambassadrice voor UNFPA – het VN-agentschap dat verantwoordelijk is voor seksuele en reproductieve gezondheidskwesties – vergezelde de ngo ook in Bolivia. Haar deskundige blik is bijzonder waardevol in een land waar vroegtijdige zwangerschappen een groot obstakel zijn voor het onderwijs voor jonge meisjes: “Bolivia is een van de ergste landen wat betreft geweld tegen vrouwen. Daarom is het onderwijs zo belangrijk voor meisjes. Als ze kunnen studeren, kunnen ze een baan vinden en onafhankelijk worden. Ze staan dan sterker in hun schoenen. Ik denk aan Daysi, een jong meisje dat ik hier een paar dagen heb opgevolgd. Ondanks haar moeilijke situatie straalt ze van geluk omdat ze naar school kan! Stel je voor hoeveel talenten er verloren zouden gaan zonder onderwijs.”
De volgende stap voor Audrey en Sara: de debriefing met VIA Don Bosco. “Zij zullen ons hun niet-deskundige feedback geven over wat ze hebben gezien”, vertelt Eric Henrotte, head of fundraising and communication. “We kijken uit naar dit frisse perspectief om uit onze comfortzone te stappen en ons werk te verrijken.”