Op 30 september 2022 greep kapitein Ibrahim Traoré de macht in Burkina Faso. Het was de tweede staatsgreep in minder dan een jaar tijd. Het land wordt geteisterd door islamitisch terrorisme en hunkert naar vrede. De jongeren en het onderwijs zijn het slachtoffer van deze catastrofale situatie. Tussen onveiligheid en een verlangen naar verandering.
“Als je vandaag naar de kaart van Burkina Faso kijkt, is dat echt alarmerend”, zucht Wisdom Tsedi, project coach voor Burkina Faso, Benin en Mali. “Terreurgroepen die banden hebben met Al-Qaida en IS hebben bijna de helft van het land ingenomen, met sterke steunpunten richting het westen, het Midden-Oosten en het noorden van de Sahel. De regio wordt dagelijks geterroriseerd.”
Meer dan twee miljoen vluchtelingen
De onveiligheid is alomtegenwoordig en wordt gekenmerkt door aanvallen op dorpen, moorden, ontvoeringen van burgers, botsingen tussen het leger en terroristische groeperingen … De noodtoestand is al uitgeroepen in veertien provincies van het land en volgens regeringsbronnen zijn meer dan twee miljoen mensen de conflictgebieden ontvlucht om zich als vluchteling te vestigen in hun eigen land. Burkina Faso, toch al een van de tien armste landen ter wereld, wordt nu geconfronteerd met een ongekende humanitaire crisis.
“Tot nu toe heeft de Burkinese regering vooral geprobeerd om het geweld zelf aan te pakken,“ vervolgt Wisdom. “Maar de veel complexere onderliggende oorzaken, zoals armoede, klimaatproblemen en uitsluiting, zijn nog steeds sterk aanwezig.”
Scholen zijn slachtoffers van terroristische aanslagen
Moorden op leraren, aanvallen op scholen, allerlei soorten bedreigingen en intimidatie… Het onderwijs heeft het zwaar te verduren onder het islamitisch geweld. Om veiligheidsredenen hebben 6 300 scholen hun deuren gesloten, waardoor meer dan een miljoen leerlingen niet naar school konden.
Volgens een recente studie van de Norwegian Refugee Council (NRC), volgt slechts een kwart van hen opnieuw les en heeft de overgrote meerderheid nog steeds geen toegang tot onderwijs. Kinderen en jongeren, jongens en meisjes, staan van de ene op de andere dag centraal in de oorlogsstrategie van gewapende groepen. “Jongeren die niet meer naar school kunnen, lopen een grotere kans om te bezwijken voor extremistische retoriek of onder dwang gerekruteerd te worden door gewapende groepen. Na de familiale omgeving blijft kennis het beste preventiemiddel om de radicalisering van jongeren tegen te gaan“. Aangezien 45% van de bevolking bestaat uit kinderen onder de 15 jaar, is scholing van cruciaal belang.
Hoop en kansen
Ondanks de instabiliteit die het land teistert, blijft Wisdom hoopvol.
“Als we erin slagen om de deuren van onze scholen open te houden, worden jongeren actoren van verandering. Ze ontwikkelen zich, krijgen de kans om financieel onafhankelijk te worden en te integreren in de maatschappij. Ze vormen ook hun eigen ideeën en zullen veel minder snel ten prooi vallen van het extremisme. En laten we niet vergeten dat de uitdagingen waar Burkina Faso voor staat ook kansen zijn om het land te veranderen, zoals het nieuwe energiebeleid en de grote bronnen van investeringen en banen in de hernieuwbare energiesector.”