Soms wordt in het beroepsonderwijs enkel gefocust op het aanleren van technische vaardigheden. Maar het is ook belangrijk dat leerlingen andere capaciteiten verwerven om hun werk goed te doen. Dat merkten ook onze partnerscholen in Mali op. Daarom focussen ze zich op competentiegericht onderwijs.
Nood aan kwaliteitsvol onderwijs in Mali
De bevolking van Mali is erg jong: meer dan de helft van de Maliërs, ongeveer 23 miljoen mensen, is jonger dan 18 jaar. Net als voor iedereen geldt voor hen het recht op kwaliteitsvol onderwijs.
Toch schat UNICEF dat meer dan twee miljoen kinderen en jongeren tussen 5 en 17 jaar oud niet naar school gaan in het land, om redenen die te maken hebben met onveiligheid, armoede, kinderarbeid, kindhuwelijken en het gebrek aan goede scholen dicht bij huis.
Als gevolg hiervan is de alfabetiseringsgraad in Mali 33,1% voor volwassenen (ouder dan 15 jaar) en is het gemiddelde aantal jaren onderwijs ontvangen door mensen van 25 jaar en ouder slechts 2,4 jaar (3 jaar voor jongens en 1,7 jaar voor meisjes).
Het onderwijs doet de leerlingen in het land dus duidelijk tekort. Bovendien zorgt de lage kwaliteit van het onderwijssysteem ervoor dat organisaties en bedrijven genoodzaakt zijn om buitenlandse werknemers aan te trekken.
Kwaliteitsvol technisch en beroepsonderwijs kan de groeiende kloof tussen de vaardigheden die de jongeren hebben en de vaardigheden die ze nodig hebben op de arbeidsmarkt aan pakken. Daarom werd deze vorm van onderwijs in 2011 uitgeroepen tot een nationale prioriteit en werd de leermethode ‘competentiegericht onderwijs’ gelanceerd. Want al doende leren is toegankelijker en effectiever voor iedereen!
Het doel van competentiegericht onderwijs
Bij competentiegericht onderwijs leren de leerlingen niet alleen technische vaardigheden aan. Er wordt ook gekeken naar andere vaardigheden die nodig zijn om een job optimaal uit te voeren. Een schrijnwerker, bijvoorbeeld, moet niet alleen meubels kunnen vervaardigen, maar ook zijn werkschema naleven, goed kunnen communiceren met klanten, enzovoort.
Daarbovenop moet een schrijnwerker tegenwoordig ook andere kwaliteiten hebben dan enkele jaren geleden. Daarom worden de opleidingen voortdurend afgestemd op de beroepspraktijk en de veranderingen in de samenleving.
Tijdens dit proces fungeren de leerkrachten meer als coach of begeleider dan als lesgever. Dat wil zeggen dat ze niet alleen kennis overbrengen, maar ook heel praktijkgericht werken aan de beroepshouding van de leerlingen. Bij het evalueren ligt de nadruk dan ook minder op het toetsen van kennis en meer op het toepassen van die kennis in een zo realistisch mogelijke context.
Geïnspireerd door de pedagogie van Don Bosco
De pedagogie van competentiegericht leren is nauw verbonden met de pedagogische visie van onze inspiratiebron Don Bosco, de Italiaanse priester die in de 19de eeuw zijn leven wijdde aan de jongeren. Ook hij stond voor inclusief onderwijs met focus op de praktijk en leerkrachten die hun leerlingen omkaderen door als gids naast hen te lopen in plaats van zich boven hen te stellen.
Partnerscholen in Mali geroemd om hun kwaliteit
Onze beroepsscholen in Mali werken in erg moeilijke omstandigheden. Het land wordt al jaren geteisterd door politieke instabiliteit en ernstige veiligheidsproblemen. Toch worden de beroepsscholen van Don Bosco er algemeen erkend en geroemd – ook door bedrijven – als solide scholen die hun leerlingen een kwaliteitsvolle beroepsopleiding aanbieden. Die reputatie hebben ze onder meer te danken aan de pedagogie van competentiegericht leren die ze de afgelopen jaren geïmplementeerd hebben in hun opleidingen. In Mali zijn onze partners pioniers op dat vlak en werken ze zelfs nauw samen met de overheid om deze leermethode in scholen over het hele land te introduceren.
Moise Diassana, leerkracht elektriciteit in onze beroepsschool in Sikasso, vertrouwt ons toe dat de overgang naar competentiegericht leren in het begin niet makkelijk was: “In 2017 begon ik mijn lessen elektriciteit te geven volgens deze nieuwe pedagogie. Het moeilijkste was de plotselinge verandering van een klassieke benadering naar een competentiegerichte benadering. Maar beetje bij beetje kreeg ik het onder de knie door de vormingen die ik erover kon volgen. Bovendien werden we begeleid door onderwijsinspecteurs.”
Over de impact van deze nieuwe manier van lesgeven is Moise erg positief: “Het is een heel praktische methode die geapprecieerd wordt door de leerlingen en die ervoor zorgt dat de meeste leerlingen geconcentreerd zijn en actief deelnemen aan de les. Bovendien leren de leerlingen veel meer verschillende zaken bij, wat maakt dat ze beter voorbereid aan hun stage beginnen.”
Nog werk aan de winkel
Ondanks de eerste successen is er zeker nog werk aan de winkel om ervoor te zorgen dat alle leerkrachten, het voltallige schoolpersoneel, alsook de leerlingen en hun ouders zich de pedagogie volledig eigen maken. VIA Don Bosco zal de drie partnerscholen in Mali de komende jaren dan ook verder begeleiden om de pedagogie van competentiegericht leren verder te ontwikkelen.